"Companies that know how to innovate don't necessarily throw money into R&D. Instead they cultivate a new style of corporate behavior that's comfortable with new ideas, change, risk and even failure." (Hughes, 2003).
De organisatiecultuur als barometer
Er bestaan heel wat technieken en hulpmiddelen om een innovatietraject te begeleiden en te structureren. Maar vooraleer er sprake is van een traject, moeten er de nodige innovatieve ideeën naar boven komen. De mate waarin dat gebeurt en gestimuleerd wordt, is sterk afhankelijk van de cultuur in de organisatie. Het is vergelijkbaar met planten die een specifieke voedingsbodem, temperatuur en vochtigheid nodig hebben om te kunnen groeien en mooie vruchten voort te brengen.
De organisatiecultuur is dus een belangrijke voorspeller van het niveau van innovatie. Al teveel regels, structuur en controle staan innovatie in de weg. Flexibiliteit daarentegen is een sleutel tot innovatief succes. Individuele vrijheid en de mogelijkheid om te experimenteren moeten voldoende ruimte krijgen, zonder echter de juiste focus uit het oog te verliezen. Open communicatie en informele contacten, zoals bijvoorbeeld bij de koffieautomaat, zijn vaak de krachtigste manieren om innovatie op gang te krijgen.
Vernieuwend leiderschap
Innovatieve leiders creëren een klimaat dat aanzet tot innovatieve productiviteit: ze coachen, geven richting en vertrouwen om zodoende talenten tot ontwikkeling te laten komen. Een innovatief bedrijfsklimaat wordt gekenmerkt door participatie, directe steun en inspiratie.
Medewerkers zijn gemotiveerder als zij betrokken worden in besluitvorming, als hun mening gevraagd wordt en als taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden aan hen gedelegeerd worden.
Rechtstreeks daarmee verbonden is de directe steun voor hun innovatief gedrag. Dat kan gaan om verbale steun, om het beschikbaar stellen van materiaal of middelen, erkenning van hun inspanningen maar ook het tolereren van mislukkingen. Medewerkers mogen 'fouten maken' om hieruit te leren en zichzelf te ontwikkelen. Ruimte voor creativiteit leidt automatisch tot individuele groei en op termijn ook tot groei van de onderneming.
Een derde kenmerk van innovatief leiderschap is de inspiratie. Medewerkers worden geprikkeld om kritisch te kijken naar hun eigen manier van werken en om zich af te vragen of het op één of andere manier toch niet beter zou kunnen. Experimenteren is hier niet alleen toegelaten maar wordt zelfs aangemoedigd.
Innovatief leiderschap is niet iets wat u op korte termijn kunt implementeren. Als de bedrijfscultuur innovatie toelaat, ontstaat automatisch een innovatief klimaat. Veel staat of valt dus met de mindset van de bedrijfsleiding. Maakt u wekelijks tijd om stil te staan en na te denken over innovatie in uw bedrijf?
Technologische innovatie vraagt organisatorische innovatie
Organisaties staan voor gigantische uitdagingen. Enkel een wendbare organisatie die snel en flexibel met innovatieve veranderingen kan omgaan, zal levensvatbaar blijven. Ondersteunt uw huidige organisatiestructuur uw innovatiestrategie? De beste structuur is immers deze die de strategie helpt realiseren.
Door de bedrijfsactiviteiten op een meer efficiënte manier te organiseren dan uw concurrenten kan uw organisatie tegen lagere kosten produceren, sneller leveren aan een klant of betere diensten aanbieden. Om dit te kunnen realiseren zijn technologische innovaties onmisbaar, bijvoorbeeld in nieuwe communicatiemiddelen die flexibel werken mogelijk maken. Die technologische veranderingen hebben dan ook weer hun impact op de organisatie zelf. Het inzetten van mensen en middelen moet hertekend worden. Daarvoor is een doordachte strategie onmisbaar.
Zorg er bij de hertekening van uw organisatie voor dat de medewerkers voldoende afwisseling in hun werk hebben, dat ze hun talenten verder kunnen ontwikkelen, en dat ze beschikken over de mogelijkheden om hun werk zelf te regelen. Een goede balans tussen deze elementen vermindert het risico op werkstress en leidt tot 'actieve en uitdagende' jobs. (Karasek, 1990).
Creatieve medewerkers rekruteren en behouden
Innovatieve organisaties gaan op zoek naar medewerkers die passen in de cultuur van het bedrijf: mensen die actief zoeken naar mogelijkheden om te verbeteren of te vernieuwen, daartoe initiatieven nemen, en zich tot het uiterste inzetten om vernieuwing waar te maken. Om uw reputatie als innovatief bedrijf waar te maken is het belangrijk dat ook de selectie- en aanwervingsprocedure in het plaatje past.
En ook na de aanwerving hebt u die reputatie hoog te houden. Houdt u te weinig rekening met de specifieke competenties van uw medewerkers, dan loopt u het risico dat ze naar een andere werkgever gaan uitkijken.
Innovatie in rekrutering en talent-management heeft dus ook een cruciale impact op de groeimogelijkheden van het bedrijf. Het is meer dan inspelen op trends en het is gericht op het versterken van de bedrijfscultuur.
Innoveren is veranderen
'Ik doe dit al 10 jaar zo en het loopt goed zo'. Innovatie brengt verandering met zich mee. Medewerkers moeten mee op de kar en daarvoor moet u hen de noodzaak tot verandering laten inzien. Innovatieve organisaties trachten de intrinsieke motivatie van hun medewerkers voortdurend op peil te houden door hen te betrekken in het proces. Betrokkenheid is immers het bindmiddel tussen de individuele medewerker en de organisatie. Een open en transparante manier van communiceren is één van de basisvereisten om daartoe te komen.
Beloning
Organisaties die innovatie stimuleren creëren een cultuur van waardering en erkenning.
Alternatieve beloningssystemen blijken in diverse innovatieve bedrijven meer succesvol te zijn dan financiële waardering. Geld is verrassend genoeg niet de sterkste motivator en kan zelfs een omgekeerd effect hebben. Voor intrinsiek gemotiveerde medewerkers blijkt erkenning en waardering de grootste stimulans. Dit kan al gaan om uit het uitdrukken van uw waardering tijdens een persoonlijk gesprek of om een schouderklopje. U kunt dit ondersteunen door de toekenning van een award, premie of bonus, of door hen op een publieke manier in het zonnetje te zetten. Dit hoeft niet noodzakelijk op individueel niveau, maar kan ook op teamniveau.
Conclusie
De implementatie van een innovatietraject moet nogal wat drempels overwinnen. Eén van de meest gehoorde uitspraken is: "We hebben te weinig tijd en geld."
Innovatief denken kost echter nauwelijks tijd. Goede ideeën komen bij de meeste mensen namelijk plotseling en spontaan op. Ook het experimenteren en implementeren hoeft niet altijd duur en tijdrovend te zijn.
Uit onderzoek blijkt dat pure technologie maar voor 25% innovatie bepaalt, 75% komt uit co-creatie, vernieuwend leiderschap, menselijk kapitaal en tenslotte nieuwe organisatievormen.
Om een innovatietraject maximale kansen op slagen te bieden is het inzetten van een tijdelijke of projectmanager zeker een goede oplossing, ongeacht de sector of de omvang van uw organisatie. Waar wacht u dus nog op?